Borstkanker

Patiënten die door de huisarts zijn verwezen met een ‘knobbeltje in de borst’ ondergaan alle noodzakelijke onderzoeken op één dag: lichamelijk onderzoek, een mammografie en/of echografie en een eventuele punctie. Patiënten horen dezelfde dag nog de uitslag van het onderzoek, en indien mogelijk wordt direct een behandelplan voorgesteld. De onderzoeken kunnen op één dag plaatsvinden. Deze onderzoeken bestaan uit een lichamelijk onderzoek, een mammografie en/of echografie en een eventuele punctie. Dit kan vrij intensief zijn. Een bezoek aan de mammapoli duurt een dagdeel. Het kan ook emotioneel zwaar zijn, vooral als de uitslag niet goed is. We raden u daarom aan een bekende mee te nemen ter ondersteuning.

Zelfonderzoek
Bij kanker is de kans op overleving het grootst als de ziekte zo vroeg mogelijk wordt ontdekt. Dat geldt ook voor borstkanker. Kennis van de eigen borsten kan daarbij helpen. Borstzelfonderzoek is een manier om die kennis te vergroten. Wanneer u maandelijks zelf uw borsten onderzoekt, raakt u vertrouwd met hoe zij aanvoelen en (her)kent u verschillende bobbelige plekken. Zo weet u wat bij u normaal is. Treedt er een verandering op, dan merkt u deze mogelijk makkelijker op. Bovendien kunt u de verandering ook duidelijker aan uw huisarts omschrijven.

Bevolkingsonderzoek op borstkanker
Om de kans op vroege ontdekking van borstkanker te vergroten, kunnen vrouwen in Nederland deelnemen aan het bevolkingsonderzoek (screening) naar borstkanker. Het bevolkingsonderzoek heeft als doel om de sterfte aan borstkanker te verlagen. Alle vrouwen van 50 tot en met 75 jaar krijgen elke twee jaar een schriftelijke uitnodiging. Deelname aan het bevolkingsonderzoek is gratis en geheel vrijwillig. Bij dit bevolkingsonderzoek worden röntgenfoto’s gemaakt van de borsten (mammografie) om afwijkingen op te sporen die op borstkanker kunnen duiden. Vaak zijn deze afwijkingen nog niet voelbaar. De uitslag van het onderzoek wordt binnen twee weken naar u thuis gestuurd. Als de röntgenfoto een afwijking laat zien (dit kan zowel een goedaardige als een kwaadaardige afwijking zijn), krijgt u het verzoek contact op te nemen met uw huisarts. Hij/zij heeft intussen ook de uitslag ontvangen en kan u meer informatie geven en doorverwijzen naar de mammapoli.

Meer informatie over het bevolkingsonderzoek op borstkanker in de regio Noord wordt gegeven door het Integraal Kankercentrum Noord-Nederland. Kijk op www.bbnn.nl onder ‘Screening’.

Nadat u op de röntgen bent geweest komt u weer terug op de mammapoli op dezelfde ochtend of middag. De uitslag van de mammografie en of echografie is dan bekend bij de mammachirurg, verpleegkundig specialist of arts-assistent. Deze bespreekt met u de uitslag van de onderzoeken en de eventuele verdere onderzoeken en afspraken. Uiteraard kunt u ook vragen stellen tijdens dit gesprek. Hier vindt u meer informatie over de mogelijke afwijkingen aan de borst.

Goedaardig
Gelukkig wordt bij de grootste groep patiënten geen borstkanker vastgesteld. Vaak gaat het om een goedaardige borstafwijking. Het komt ook regelmatig voor dat er geen afwijkingen worden gezien. De mammachirurg, verpleegkundig specialist of de arts-assistent zal u hierover informeren en verwijst u vaak weer terug naar uw huisarts.
In sommige situaties kunt u bij een goedaardige borstafwijking een vervolgcontrole afspreken. De mammachirurg, verpleegkundig specialist of de arts-assistent zal u hierover informeren. De huisarts krijgt een brief met de uitkomsten van het onderzoek op de mammapoli.

Kwaadaardig
Als vastgesteld is dat de er bij u sprake is van borstkanker, dan zal een behandeling noodzakelijk zijn. Voordat de mammachirurg, verpleegkundig specialist of de arts-assistent kunnen bepalen welke behandeling zij u kunnen voorstellen, moeten zij een beeld hebben van:
– De grootte van de tumor.
– De mate van doorgroei in het omliggende weefsel.
– De aanwezigheid van uitzaaiingen in de lymfklieren.

De behandeling van borstkanker kan op verschillende manieren. Te denken valt aan opereren, bestralen en/of medicijnbehandeling. Lees hierover meer bij behandeling.

Behandelvoorstel
Op de mammapoli wordt multidisciplinair gewerkt. Dat wil zeggen dat ook de bestralingsarts (radiotherapeut) en de internist-oncoloog (arts die over de medicijnbehandeling gaat) betrokken zijn bij de behandeling van borstkanker. Wekelijks is er overleg met het team van specialisten om tot een voor u zo optimaal mogelijke behandeling te komen. De verpleegkundig consulent mammacare zal voor u een samenvatting van het gesprek op papier zetten. Nadien krijgt u dit thuis toegestuurd zodat u alles thuis nog eens rustig kan nalezen. Ook zal de verpleegkundig consulent mammacare u na dit gesprek nog opvangen door middel van een gesprek en zal zij uw huisarts telefonisch inlichten.
Na het multidisciplinaire overleg volgt per patiënt een behandeladvies.

De meest toegepaste behandelingen bij borstkanker zijn:
– Operatie (chirurgie)
– Bestraling (radiotherapie)
– Medicijnen (chemotherapie, hormonale therapie en immunotherapie en ondersteunende medicijnen)
– Chemotherapie (behandeling met celdodende of celdelingremmende medicijnen)
– Hormonale therapie
– Behandeling met monoklonale antilichamen (Immunotherapie)

Veel mensen met borstkanker krijgen een combinatie van de genoemde behandelmethoden. De keuze en de volgorde van de verschillende behandelingen is onder meer afhankelijk van de kenmerken van de tumor, het stadium van de ziekte, uw leeftijd en of u voor of na de overgang bent. Welke behandelingen bij u tot de mogelijkheden behoren, zal de specialist uitgebreid met u bespreken.

Doel van de behandeling
Een behandeling die tot doel heeft te genezen, wordt een curatieve behandeling genoemd. Onderdeel daarvan kan een toegevoegde behandeling zijn. Bijvoorbeeld chemotherapie na een operatie, om eventuele niet-waarneembare uitzaaiingen te bestrijden (adjuvante behandeling) en daarmee de kans op ziektevrije, langdurige overleving te vergroten. Of chemotherapie voor een operatie om de tumor te verkleinen (neo-adjuvante behandeling). Als de ziekte niet (meer) curatief kan worden behandeld, is een palliatieve behandeling mogelijk. Zo’n behandeling is gericht op het remmen van de ziekte en/of vermindering van de klachten.

Soms is aanvullend onderzoek nodig om de uitgebreidheid van de ziekte te bepalen, zoals het onderzoeken of er uitzaaiingen zijn buiten de borst of lymfklieren.

Dit gebeurt bij:
– Onduidelijkheid over de grootte of de uitbreiding van de tumor in de borst;
– Als er veel lymfklieruitzaaiingen zijn gevonden;
– Als de tumor groter is dan 5 cm;
– Bij uitgebreide vergrote lymfklieren in de oksel of boven het sleutelbeen;
– Bij een tumor die in de huid of in de borstwand is ingegroeid;
– Bij klachten die wijzen op uitzaaiingen elders in het lichaam.

Na de behandeling zult u een aantal jaren onder controle blijven bij de specialisten die u hebben behandeld. U wordt tenminste 5 jaar gecontroleerd. Het doel van de controle is om het behandelde gebied te controleren, bijwerkingen van de behandeling op te sporen en zo nodig te behandelen. Ook begeleiding is een belangrijk onderdeel van de controle. Aarzelt u daarom niet om zelf ook onderwerpen aan de orde te stellen. Het gaat er immers om te kijken hoe het met u gaat. Het is handig om uw vragen ter voorbereiding op te schrijven en het briefje mee te nemen. Zo weet u zeker dat u alles bespreekt.

Als de periode van controles voorbij is:

Sommigen mensen zijn opgelucht als ze niet meer (zo vaak) terug hoeven te komen. Anderen vinden het lastig, omdat ze de controle als een geruststelling ervaren. Ook al vormen de controles geen garantie dat de ziekte bij een eventuele terugkeer eerder wordt ontdekt, kan het een geruststelling zijn dat er onderzoek gedaan wordt. Om medische redenen is dit na een bepaalde periode niet meer noodzakelijk. Voor patiënten met een erfelijke belasting gelden andere richtlijnen.